अध्ययन शैलीचे मापन | Learning style scale |

अध्ययन शैलीचे मापन

आपण यागोदरच्या शिकण्याचीसुद्धा स्टाईल असते या लेखात अध्ययन शैलीबाबत विस्तृतपणे जाणून घेतलेले आहे. सदर अध्ययन शैली व्यतिरिक्त आणि शालेय वातावरणास पूरक असे काही अध्ययन शैलीचे प्रकार आहेत. स्पर्धात्मक, सहयोगी, टाळणारे, सहभागी, अवलंबित्व आणि स्वतंत्र अध्ययन शैलीचे विद्यार्थी आणि त्यांची वैशिष्टे.

स्पर्धात्मक

इतर विद्यार्थ्यांपेक्षा आपली कामगिरी सरस व्हावी यासाठी हे विद्यार्थी कार्यरत असतात. या विद्यार्थ्याना असे वाटते की त्यांना हवे असलेल्या बक्षिसासाठी इतर विद्यार्थ्यांशी स्पर्धा करणे आवश्यकच असते. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• गटचर्चेत पुढाकार घेणे...
• शिक्षक केंद्रित निर्देशन प्रक्रिया ...
• चांगले कार्य करण्यासाठी वर्गामध्ये एकटेच धडपडणे ...
• चर्चेत वर्चस्व गाजवायला आवडते ...
• वर्गातील कोणतेही कार्य ते इतरांपेक्षा चांगले करू शकतात असे त्यांना वाटत असते.

सहयोगी

विचार आणि गुणवत्ता हे सहकार्यातून शिकू शकतो अशी धारणा या विद्यार्थ्यांची असते. ते शिक्षक आणि सहाध्यायीसोबत सहकार्य करतात आणि इतरांबरोबर शिकण्यास त्यांना आवडते. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• लहान गटातील चर्चां व व्याख्याने ...
• छोटे सेमिनार ...
• विद्यार्थी-प्रेरित अभ्यासक्रमांचे घटक ...
• वैयक्तिकऐवजी गट प्रकल्प.

 टाळणारे

विषय शिकण्याबाबत आणि वर्गात बसण्याबद्दल उत्साही नसतत. वर्गात शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांशी सहयोग नसतो. वर्गात जे काही चालू आहे त्याबद्दल आवड आणि स्वारस्य नसते. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• सामान्यतः वर्गातील बहुतेक कार्यांना अनुपस्थिती ...
• सर्व चाचण्यांना गैरहजर ...
• या शैलीतील प्रत्येकास उत्तीर्ण होण्यापुरतेच ग्रेड हवे असतात ...
• उत्साही शिक्षक आवडत नाहीत.

सहभागी

वर्गातील सर्वात आदर्श विद्यार्थी म्हणून यांची गणना केली जाते. त्यांना वर्गात  जाण्याचा आनंद होतो आणि अभ्यासक्रमातून बरेच काही मिळविण्यासाठी जबाबदारी घेतात. अभ्यासक्रमातील शक्य तितक्या अधिक कार्यात सहभागी होऊ इच्छितात. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• चर्चासह व्याख्याने ...
• सर्व विषयातील चर्चा करण्यासाठी संधी ...
• वर्गात वाचन/लेखन करण्याची संधी ...
• माहितीचे विश्लेषण आणि संश्लेषण करणारे शिक्षक आवडतात.

अवलंबित्व

सरासरीपेक्षा कमी बौद्धिक जिज्ञासा दर्शविणाऱ्या आणि जे आवश्यक आहे तेवढेच शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे हे महत्वाचे वैशिष्ट्य असते. ते शिक्षक आणि मित्रांना आधारभूत आणि योग्य स्रोत म्हणून पाहतात किंबहुना त्यांच्यावर अवलंबूनच असतात आणि काय आणि कसे करावे यासाठी मार्गदर्शक म्हणून त्यांच्याकडे पाहतात. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• ब्लॅक बोर्डवरील लिखाण किंवा नोट्स हवेत...
• असाइनमेंटसाठी अंतिम मुदत आणि स्पष्ट सूचना हव्यात ...
• शिक्षक केंद्रित अध्यापन पद्धती ...
• अर्थातच सर्व बाबतीत अधिक अस्पष्टता असते त्यामुळे इतरांवर अवलंबून असतात.

स्वतंत्र

ज्या विद्यार्थ्यांना स्वतंत्र विचार करायला आवडते त्यांची हि शैली. वर्गातील इतरांच्या कल्पना ऐकुन घेऊन ते स्वत:च्या विचारांवर काम करण्यास प्राधान्य देतात. आवश्यक असलेल्या गोष्टी जाणून घेतात आणि स्वतःच्या शिकण्याच्या क्षमतेवर विश्वास ठेवतात. या विद्यार्थ्यासाठी प्राधान्य क्रमाने वर्गात खालील वातावरण हवे असते.

• स्वतंत्रपणे अभ्यास ...
• एकट्याने काम करणे पसंत करतात ...
• विद्यार्थी-केंद्रित सूचना ...
• असे असाइनमेंट जे विद्यार्थ्यांना स्वतंत्रपणे विचार करण्याची संधी देतात ...
• विद्यार्थ्यांना वेगळे काही करता येईल असे प्रकल्प ...
• शिक्षक केंद्रितऐवजी विद्यार्थी केंद्रित अभ्यासक्रम आवडतो.

       स्पर्धात्मक, सहयोगी, टाळणारे, सहभागी, अवलंबित्व आणि स्वतंत्र यापैकी आपली अध्ययन शैली कोणती आणि त्यांची अधिक वैशिष्टे जाणून घेण्यासाठी पुढे दिलेल्या लिंकवर आपण प्रत्यक्ष पाहू शकता. https://longleaf.net/learningstyle.html

संदर्भ:

Fleming, N. D. and Mills, Colleen (1992). Not Another Inventory, Rather a Catalyst for Reflection, To Improve the Academy, Vol. 11, pp. 137

Marton, F., & Booth, S.A. (1997). Learning and awareeneess. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum associates.

Sternberg, R. J. (1997). Thinking styles. New York: Cambridge University press

Sternberg, R. J., & Grigorenko, E.L. (1997). Styles of thinking in school. European journal of High Ability, 6(2), 1-18

Sternberg, R. J., & Grigorenko, E.L. (1997). Are cognitive styles still in style?. Ameerican Psychooloogist, 52, 700-712

Sternberg, R. J., & Zhang, Li-Fang (2001). Perspectives on thinking, learning, and cognitive styles. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum associates.

Cassidy, S. 2004 Learning styles: An overview of theories, models, and measures, Educational Psychology,24(4), 419-444

Curry, A., 1983. An Organization of Learning Styles Theory and Constructs. American Educational Research Association , pp. 1-25.

King, A., 2011. Culture, Learning and Development: A Case Study on the Ethiopian Higher Education System.

Lewis, M. A., 2014. Learning  Styles, Motivations, and Resource Needs of Students, s.l.: Chapel Hill, North Carolina.

Markus, H.R. & Kitayama, S., H. R. & Kitayama, S., 1991. Culture and the self: implications for cognition, emotion and motivation.. Psychological Review, Volume 2, p. 98.