अध्ययन अक्षमता | Learning Disabilities

अध्ययन अक्षमता: सर्वगुण संपन्न अशी व्यक्ती जन्माला यायची आहे!

खेडे गावातील इयत्ता आठवीत शिकणाऱ्या बंटीला त्याची आई त्याला रोज पहाटे चार वाजता अभ्यास करण्यासाठी जबरदस्तीने उठवायची. त्याने स्कॉलरशिप परीक्षा द्यावी आपले नाव मोठे करावे. आपण आयुष्यात काही करू शकलो नाही निदान आपल्या मुलाने तरी नाव कमवावे या हेतूने त्याची इच्छा नसताना, गणित आवडत नसतानाही केलेच पाहिजे या हट्टाहासामुळे बंटीने आपला जीव गमावला. परवा स्कॉलरशिपचा निकाल लागला आणि...............

‘तारे जमीन पर’ हा चित्रपट न पाहिलेला पालक विरळाच म्हणावा लागेल. या चित्रपटातील इशान हे पात्र अनेक अध्ययन अक्षमता असलेले बालक दाखविलेले आहे. त्याला योग्य वेळी योग्य मार्गदर्शन मिळल्याने त्याच्या अंगभूत क्षमता सर्वासमोर आल्या पण बंटीचे मात्र वाईट झाले. आपल्या सर्वामध्ये कोणती ना कोणती अध्ययन अक्षमता असतेच. सर्वजण सर्वच क्षेत्रात निपुण असूच शकत नाही. त्यामुळे अशा अध्ययन अक्षमता वेळीच ओळखून त्यावर काम करणे जरुरीचे असते.  

अध्ययन अक्षमता ही मज्जासंस्थेशी निगडीत स्थिती असून मेंदूला माहिती पाठविण्यास, प्राप्त करण्यास आणि प्रक्रिया करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करते. अध्ययन अक्षमता असलेल्या मुलांना वाचन, लेखन, बोलणे, ऐकणे, गणितीय संकल्पना समजून घेण्यात आणि सामान्य आकलनात अडचणी येऊ शकतात. अध्ययन अक्षमतामध्ये डिस्लेक्सिया, डिस्प्रॅक्सिया, डिस्कॅल्कुलिया आणि डिस्ग्राफिया सारख्या विकारांचा समावेश असतो. यातील प्रत्येक विकार दुसर्‍या विकाराबरोबर एकात्मिक पद्धतीने येऊ शकते.

अध्ययन अक्षमता म्हणजे काय?

अमेरिकन सरकारने सार्वजनिक कायदा 94-142 मध्ये घालून दिलेली अध्ययन अक्षमतेची व्याख्या भारताने स्वीकारलेली आहेः

“विशिष्ट अध्ययन अक्षमता म्हणजे लिखाण, बोलणे किंवा भाषा समजून घेण्यात किंवा ऐकणे, बोलणे, वाचणे, शब्दलेखन करणे किंवा गणिते करण्याची क्षमता प्रकट करताना मूलभूत मानसशास्त्रीय प्रक्रियेत एक किंवा अधिक विकार अंतर्भूत होतात.

वरील संज्ञेत संवेदनात्मक विकृती, मेंदूची दुखापत, कमीतकमी मेंदूचा बिघाड, वाचन अक्षमता (Dyslexia) आणि वैकासिक वाचाघात यासारख्या स्थितीचा समावेश आहे.

या संज्ञेमध्ये ज्यांना प्रामुख्याने दृश्य, श्राव्य किंवा कारकदोष आहेत किंवा मानसिक मंदत्व, भावनिक अस्थिर किंवा परिस्थितीजन्य, सांस्कृतिक किंवा आर्थिक प्रतिकूलतेचा परिणाम आहेत अशा मुलांचा समाविष्ट होत नाही."

अध्ययन अक्षमता कशामुळे येते?

संशोधक म्हणतात की अध्ययन अक्षमतेचे कोणतेही एकच, विशिष्ट कारण नाही, तथापि, अशी काही कारणे आहेत ज्यामुळे अध्ययन अक्षमता येऊ शकते:

आनुवंशिकता: असे लक्षात आले आहे की ज्यांच्या पालकामध्ये अध्ययन अक्षमता आहे, तेच विकार त्या मुलास होण्याची शक्यता अधिक आहे.

जन्मादरम्यान आणि नंतरचे आजारपण: जन्मादरम्यान किंवा नंतर आजार किंवा दुखापत झाल्यास अध्ययन अक्षमता येऊ शकते. गर्भधारणेदरम्यान ड्रग्स किंवा अल्कोहोलचे सेवन, शारीरिक आघात, गर्भाशयाची अपूर्ण वाढ, जन्माच्या वेळी कमी वजन आणि अकाली किंवा दीर्घकाळापर्यंत वेदना याही कारणाने अध्ययन अक्षमता येऊ शकते.

बालपणातील तणाव: तीव्र ताप, डोक्यास दुखापत किंवा अपूर्ण पोषण आहार यासारख्या जन्मानंतरच्या तणावपूर्ण घटनामुळे अध्ययन अक्षमता येऊ शकते.

परिस्थिती: शिसे (रंग, सिरेमिक्स, खेळणी इ. मध्ये) विषाणूंचा धोका वाढलेला आहे.

एकरूपता: अध्ययन अक्षमता असलेल्या मुलांना अवधान केंद्रीकरणाची समस्या किंवा विघटनशील वर्तन विकारांचा सरासरीपेक्षा जास्त धोका असतो. वाचन दोष असलेल्या 25 टक्के मुलांमध्ये देखील एडीएचडी आहे. याउलट, असा अंदाज लावला जातो की एडीएचडी निदान झालेल्या 15 ते 30 टक्के मुलांमध्ये अध्ययन समस्या असते.

अध्ययन अक्षमतेतील चिन्हे कोणती?

सामान्य शारीरिक विकास, मुलास मूलभूत जाणीव आणि कारक कौशल्यांचा एक विशिष्ट संच मिळण्याची अपेक्षा असते. या विकासातील कोणताही विलंब किंवा अंतर अध्ययन अक्षमतेचे लक्षण असू शकते. परिस्थितीचे निदान करण्यापूर्वी चांगल्या-संशोधित आणि प्रमाणित चाचण्या आणि मूल्यांकनांची मालिका करून घ्यावी लागते. बालपणातील प्रत्येक टप्प्यात अध्ययन अक्षमतेचे चिन्हे थोडी वेगवेगळी असू शकतात. विशिष्ट वयात विशिष्ट गोष्टी येणे अपेक्षित असते.

शालेयपुर्व: शालेयपुर्व अवस्थेमध्ये मुलास यापैकी काही अडचणी येऊ शकतात.

• सामान्यत: मुलांमध्ये भाषा विकसित होण्याच्या सामान्य वयात (15-18 महिने) बोलण्याचे कौशल्य विकसित होतात.
• सोप्या शब्दांचा उच्चार करणे.
• अक्षरे आणि शब्द ओळखणे.
• संख्या, गाणे किंवा बडबड गीते शिकणे.
• विशिष्ट कार्यांवर लक्ष केंद्रित करणे.
• नियम आणि दिशानिर्देशांचे पालन करणे.
• शारीरिक कृती करण्यासाठी सूक्ष्म / स्थूल कारक कौशल्ये वापरणे.

प्राथमिक शाळा: एखाद्या मुलास खालील अडचणी येऊ शकतात:

• अक्षरे आणि आवाज यामध्ये संबंध प्रस्थापित करणे.  
• समान उच्चार असणारे शब्द किंवा यमकसदृश्य शब्दांमधील फरक ओळखणे.  
• वाचन, शब्दलेखन किंवा अचूक लिखाण.  
• डावी आणि उजवीकडील तफावत करता न येणे, उदाहरणार्थ, ‘52’ चे ‘25’ किंवा ‘b’ चे ‘d’ किंवा ‘on’ चे ‘no’ तसेच ‘s’ चे ‘5' करणे.    
• वर्णमालेतील अक्षरे ओळखणे.
• गणिताच्या समस्या सोडविण्यासाठी योग्य गणिती चिन्हाचा वापर करणे.
• संख्या किंवा तथ्य लक्षात ठेवणे.
• नवीन कौशल्ये शिकत असताना एखादे मुल त्याच्या किंवा तिच्या वयाच्या इतर मुलांपेक्षा धीमे असू शकते.
• कविता किंवा उत्तरे लक्षात ठेवणे.
• काळाची संकल्पना समजून घेणे.
• डोळे-हात यांचे समन्वय, अंतर किंवा वेगाचे अंदाज घेण्यातील असमर्थतेमुळे अपघात होण्याची शक्यता वाढते.
• पेन्सिल धरणे, बुटाचे लेस बांधणे, शर्टाचे बटन लावणे इत्यादी उत्कृष्ट कारक कौशल्ये आत्मसात करणे.  

माध्यमिक शाळा: एखाद्या मुलास खालील अडचणी येऊ शकतात:

• समान शब्दांचे शब्दलेखन (sea/ see, week/ weak किंवा समान/ सामान माती/ मती), पूर्वपद, अंत्यपद यांचा वापर करताना होणरा घोटाला.
• मोठ्याने वाचन करणे, असाइनमेंट लिहिणे, शब्दिक गणितीय समस्या सोडवणे (मूल असे कौशल्यानीयुक्त कार्य करणे टाळते).
• हस्ताक्षर (मूल पेन्सिल घट्टपणे पकडते).
• लक्षात ठेवणे किंवा तथ्ये आठवणे.
• देहबोली आणि चेहऱ्यावरील भाव समजून घेणे.
• अध्ययन वातावरणात योग्य भावनिक प्रतिक्रिया दर्शविणे (मूल आक्रमक किंवा बंडखोर वागू शकते आणि भावनांच्या टोकाची प्रतिक्रिया दाखवू शकते).

उच्च माध्यमिक: एखाद्या मुलास खालील अडचणी येऊ शकतात:

• शब्दांचा उच्चार अचूक करणे (मुल एखाद्या असाइनमेंटमध्ये एकच शब्द भिन्न अर्थासह लिहू शकते).
• वाचन आणि लेखन कार्ये.
• चाचण्यामधील समस्यांचे किंवा प्रश्नांची उत्तरे संक्षिप्त रूपात लिहिणे, भिन्न शब्द समूह लिखाण. 
• अपुरी स्मृती (अल्प कालीन आणि दीर्घ स्मृतीमधील दोष).
• नवीन परिसराशी जुळवून घेणे.  
• अमूर्त संकल्पना समजून घेणे.
• सातत्याने लक्ष केंद्रित करताना अडचणी: एकावेळी अनेक गोष्टीवर लक्ष केंद्रित करतेवेळी काही कार्यांकडे एकाग्रतेची कमतरता निर्माण होऊ शकते.

अध्ययन अक्षमतेचे प्रकार:

वाचनातील अध्ययन अक्षमता (डिस्लेक्सिया): वाचनासंबंधी दोन प्रकारचे अध्ययन अक्षमता आहेत. आवाज, अक्षरे आणि शब्द यांच्यातील संबंध समजण्यात अडचण येतात तेव्हा मूलभूत वाचन समस्या उद्भवतात. जेव्हा शब्द, वाक्ये आणि परिच्छेदांचा अर्थ समजण्यास असमर्थता असते तेव्हा वाचन आकलनाची समस्या उद्भवते. अक्षर आणि शब्द ओळख, शब्द आणि कल्पना समजून घेणे, वाचन वेग आणि ओघ, सामान्य शब्दसंग्रह कौशल्ये या वाचन समस्या जाणवतात.

बॉलीवुड अभिनेता हृतिक रोशन, अभिषेक बच्चन हे या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून आपले करियर उज्ज्वल बनविलेले आपण पाहताच. स्टिव्हन स्पिलबर्ग व टॉम क्रुज यांनीही या अध्ययन अक्षमतेवर मात केलेली आहे. प्रसिद्ध उद्योजक हेनरी फोर्ड व स्टिव जॉब्स यांनीही या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून जगाला एक नवी दिशा दिलेली आढळते. तसेच लिओनार्डो दा विंची व पाब्लो पिकासो यांनीही या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून आपली वेगळी ओळख जगाला दिलेली आहे. मोहम्मद अली, जॉर्ज वॉशिंग्टंन, पेरी क्यूरी व गॅलेलिओ ही यादी न संपणारी आहे.        

गणितातील अध्ययन अक्षमता (डिस्कॅल्क्युलिया)

मुलाच्या इतर सामर्थ्यानुसार आणि तार्किक क्षमतेवर अवलंबून गणितातील अध्ययन अक्षमता मोठ्या प्रमाणात आढळते. एखाद्या मुलाची गणित करण्याची क्षमता भाषा शिकण्याच्या अक्षमतेमुळे किंवा दृश्य विकारामुळे, स्मृती किंवा मज्जासंस्थेच्या अडचणीमुळे भिन्न प्रकारे प्रभावित होऊ शकते.

गणित-आधारित अध्ययन अक्षमता असलेल्या मूलास लक्षात ठेवणे आणि संख्या, गणितीय चिन्हे आणि तथ्ये (जसे की 5 + 5 = 10 किंवा 5 × 5 = 25) यांच्या एकत्रिकरणामद्धे संघर्ष असू शकते. गणितिय अध्ययनातील विकार असलेल्या मुलांनादेखील मापन तत्त्वे/ सूत्रे लक्षात ठेवण्यात त्रास होऊ शकतो किंवा वेळ सांगण्यात अडचण येऊ शकते.

बेंजामिन फ्रॅंकलिन या प्रसिद्ध अमेरिकन राजकीय व्यक्तिमत्वाने या अध्ययन अक्षमतेवर मात केलेली आहे. प्रसिद्ध उद्योजक बिल गेट्स यांनीही या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून जगाला एक नवी दिशा दिलेली आढळते. तसेच हेनरी विंकलर यांनी या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून आपली वेगळी ओळख जगाला दिलेली आहे. अल्बर्ट आईनस्टाईन, थॉमस एडिसन, आलेझांडेर ग्राहम बेल, चार्ल्स डार्विन व माईकल फॅरेड अशीच ही यादी न संपणारी आहे.        

लेखनातील अध्ययन अक्षमता (डिस्ग्राफिया)

लेखनातील अध्ययन अक्षमता यात प्रत्यक्ष लिखाण किंवा माहितीचे आकलन आणि संश्लेषण करण्याची मानसिक क्रिया समाविष्ट असू शकते. मूलभूत लेखन विकार हे शब्द आणि अक्षरे तयार करण्यात येणारी शारीरिक अडचण होय. भावपूर्ण लेखन अक्षमता कागदावर विचार प्रकट करण्याचा संघर्ष दर्शवितात. लिखित भाषा शिकण्याची अक्षमता ही लक्षणे लेखनाच्या कृतीत अडचणी निर्माण करतात. व्यवस्थितपणा आणि लेखनाची सुसंगतता, अक्षरे आणि शब्दांची अचूक जुळणी करीत आहे, शब्दलेखन सुसंगतता, लेखन संरचना आणि सुसंवाद या काही समस्या यामध्ये समाविष्ट असू शकतात.

कारक कौशल्यांमध्ये अध्ययन अक्षमता (डिस्प्रॅक्सिया)

कारक अक्षमता म्हणजे सूक्ष्म कारक (कौशल्यपूर्ण लेखन) किंवा स्थूल कारक कौशल्ये (धावणे, उडी मारणे) यातील हालचाल आणि समन्वयामधील अक्षमता होय. कधीकधी कारक अक्षमतेचा उल्लेख "आउटपुट" क्रियाशिलता म्हणून केली जाते म्हणजे मेंदूतील माहितीच्या आउटपुटशी संबंधित असतो. सायकल चालविण्यासाठी, उडी मारण्यासाठी, लिहिण्यासाठी किंवा कागद कापण्यासाठी मेंदू आवश्यक अवयवांशी संवाद साधण्यास सक्षम असणे आवश्यक आहे.

आपल्या मुलास कारक समन्वय अक्षमता आहे का, तर तो पेन्सिल कसे पकडतो किंवा त्यास शर्टाची बटणे लावताना अडचणी येतात का अशी हात आणि डोळा समन्वय आवश्यक असलेल्या शारीरिक क्षमतांमद्धे समस्या असू शकतात. आपणास तारे जमीन परमधील इशान आठवतो का.

हॅरी पॉटर या प्रसिद्ध चित्रपट मालिकेतील डॅनियल रेडक्लिफ हा अभिनेता या अध्ययन अक्षमतेवर मात करून आपले करियर यशस्वी केलेले आढळते.

भाषा अध्ययन अक्षमता (अफासिया / डिसफेशिया)

भाषा आणि संप्रेषण अध्ययन अक्षमतेमध्ये बोललेली भाषा समजण्यास किंवा बोलण्यात अडचणी असू शकतात. भाषेला आऊटपुट क्रिया देखील मानले जाते कारण त्यासाठी मेंदूमध्ये विचारांचे आयोजन करणे आवश्यक आहे आणि योग्य शब्दांनी काहीतरी तोंडी उच्चार करणे किंवा कोणाशी तरी संवाद साधण्याची गरज असते.

      भाषा-आधारित अध्ययन अक्षमतेमध्ये तोंडी भाषा कौशल्यांमध्ये अडचणी येऊ शकतात, जसे की कथा पुन्हा सांगायची क्षमता आणि बोलण्यातील चढ-उतार, तसेच शब्दांचा अर्थ, भाषण, दिशानिर्देश इत्यादी समजून घेण्याची क्षमता.

श्रवणविषयक आणि दृश्य प्रक्रियेच्या समस्या:

डोळे आणि कान हे मेंदूपर्यंत माहिती पोचवण्याचे प्राथमिक माध्यम आहेत, ज्यास आपण “इनपुट” माध्यम म्हणतो. जर दोन्ही डोळे किंवा कान योग्यरितीने कार्य करत नसतील तर अध्ययनास अडचणी येऊ शकतात.

श्रवणविषयक प्रक्रिया विकृती – सक्षमपणे ऐकण्याची क्षमता "श्रवण प्रक्रिया कौशल्य" किंवा "ग्रहणक्षम भाषा" या संदर्भाने असू शकते. वाचन, लेखन आणि शब्दलेखन करण्याच्या क्षमतेवर योग्यरित्या ऐकण्याची क्षमता मोठ्या प्रमाणात परिणाम करते. ध्वनीमधील सूक्ष्म फरक ओळखण्यास असमर्थता, किंवा अयोग्य गतीने आवाज ऐकणे, शब्द उच्चारणे आणि वाचणे आणि लिहिण्याच्या मूलभूत संकल्पना समजणे कठीण जाते.

दृश्य प्रक्रिया विकृती – शब्दातील सूक्ष्म फरक न करणे, अक्षरे किंवा संख्या वेगळ्या अंगाने पाहणे, शब्द वगळणे, ओळी सोडणे, चुकीचे अंतर किंवा डोळ्याच्या हातातील समन्वयाची समस्या असणे हे दृश्य आकलनातील अडचणींमध्ये समाविष्ट असते. सक्षम डोळ्यांच्या कार्याचा उल्लेख " दृश्य प्रक्रिया" म्हणून करतात. दृश्य आकलनातील दोष हे स्थूल आणि सूक्ष्म कारक कौशल्ये, वाचन आकलन आणि गणितावरही परिणाम करू शकते.

अध्ययन अक्षमता कशी ओळखता येईल?

अध्ययन अक्षमता ओळखणे ही एक जटिल प्रक्रिया आहे. पहिली पायरी म्हणजे दृष्य, श्राव्य आणि विकासात्मक मुद्द्यांचा विचार करणे जे अंतर्निहित अध्ययन अक्षमतेची छटा दाखवू शकतात. एकदा या चाचण्या पूर्ण झाल्या की, मानसशास्त्रीय शैक्षणिक आकलनाद्वारे अध्ययन अक्षमता ओळखली जाते, ज्यात बौद्धिक क्षमतेच्या मापनाबरोबर शैक्षणिक कृती चाचणी समाविष्ट असते. या चाचणीमुळे मुलाची अंगभूत क्षमता आणि बुद्धी गुणांक (IQ) आणि मुलाची शैक्षणिक कामगिरी यात काही फरक आहे का हे ठरविण्यास मदत होते.

अध्ययन अक्षम आंतरनिरसन व समर्थनार्थ पर्याय कोणते आहेत?

अध्ययन अक्षमता बरे होऊ शकते का? तथापि वेळेवर आंतरनिरसन आणि समर्थनार्थ अध्ययन अक्षम मुले शाळेत यशस्वी होऊ शकतात. पालक आणि शिक्षक हे आद्य मार्गदर्शक मुलांचे वाचन, लिखाण किंवा भाषा यामधील अडचणी ओळखू शकतात. आपणास असे वाटत असेल की आपल्या मुलास अध्ययन अक्षमता असू शकते, तर आवश्यक आंतरनिरसन कार्यक्रम किंवा थेरपीसाठी मानसिक आरोग्य तज्ञ किंवा इतर प्रशिक्षित तज्ञांची मदत घेणे आवश्यक असते.

अतिरिक्त मदतः वाचन तज्ञ किंवा इतर प्रशिक्षित व्यावसायिक आपल्या मुलास त्याच्या शैक्षणिक कौशल्यांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी तंत्रे तसेच मुलांना संगठनात्मक आणि अभ्यास कौशल्ये देखील शिकवू शकतात.

वैयक्तिक शिक्षण कार्यक्रम : आपल्या मुलाची शाळा किंवा एखादा विशेष शिक्षक कदाचित एखादा वैयक्तिक शैक्षणिक कार्यक्रम विकसित करू शकेल ज्यामध्ये मुलाला शाळेत कसे चांगले शिकता येईल याचे प्रशिक्षण केले जाईल.

मानसोपचार पद्धती: अध्ययन अक्षमतेस अनुसरून काही मुलांना मानसोपराचा फायदा होऊ शकतो. उदाहरणार्थ, भाषेची अक्षमता असलेल्या मुलांना स्पीच थेरपीची मदत होऊ शकते. व्यावसायिक मानसोपचार आपल्या मुलास लेखन समस्येसंबंधी सूक्ष्म कारक कौशल्ये सुधारण्यास मदत करू शकतात.

विशिष्ट मानसोपचार: संशोधन असे दर्शविते की संगीत, कला, नृत्य यासारख्या वैकल्पिक उपचारांमुळे अध्ययन अक्षमता असलेल्या मुलांना फायदा होऊ शकतो.

अध्ययन अक्षमतेच्या उपचारांसाठी कोणत्या तज्ञांशी संपर्क साधावा?

तज्ञांच्या पथकाने केलेल्या चाचण्यांच्या मालिकेनंतर अध्ययन अक्षमतेची ओळख पटवली जाते. खालील तज्ञ मुलाच्या अध्ययन अक्षमतेचे निदान आणि उपचार करण्यात मदत करण्यासाठी एकत्र काम करू शकतात.

चिकित्सा मानसशास्त्रज्ञ: चिकित्सा मानसशास्त्रज्ञ मुलाचे बौद्धिक कार्य सामान्य आहे की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी विशिष्ट बुद्धिमत्ता चाचणी (जसे की वेश्लर यांची मुलांची बुद्धिमत्ता चाचणी) आयोजित करतात. या चाचण्या बौद्धिक कार्ये आणि सौम्य मानसिक मंदत्व ओळखण्यास मदत होते, या दोहोंमुळे शैक्षणिक कामगिरीवर परिणाम होऊ शकतो.

विशेष शिक्षणतज्ज्ञ: वाचन, शब्दलेखन, भाषा लेखन, स्पेलिंग यासारख्या क्षेत्रातील मुलाच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी प्रमाणित शैक्षणिक चाचण्या (वाइड रेंज अचिव्हमेंट टेस्ट, पीबॉडी वैयक्तिक संपादन चाचणी, वुडॉक-जॉनसन संपादन चाचणी, स्कॉनेल संपादन चाचणी, अभ्यासक्रम आधारित चाचणी) करून मुलाच्या शैक्षणिक यशाचे मूल्यांकन करता येते. मुलांच्या वास्तविक शालेय श्रेणी किंवा कालक्रमानुसार दोन वर्षांपेक्षा कमी शैक्षणिक संपादन हे मुलास विशिष्ट अध्ययन अक्षमता आहे याची चिन्हे दर्शवू शकते.

समुपदेशक: समुपदेशक सामान्य वर्तन समजून घेण्यास मदत करतो, कोणत्याही वर्तनविषयक समस्येची तपासणी करून घर किंवा शाळेच्या अपुऱ्या वातावरणामुळे अस्तित्वात असलेल्या कोणत्याही समस्यांसाठी किंवा शाळेत मुलाच्या खराब कामगिरीचे कारण असू शकते.

बालरोगतज्ञ / बालरोग न्यूरोलॉजिस्टः जर एखाद्या अध्ययन अक्षमतेचा संशय आला असेल तर बालरोगतज्ज्ञांद्वारे शाळेत मुलाच्या कामगिरीबद्दल चौकशी करणे आवश्यक आहे आणि पालकांना त्यांच्या मुलाचे मानसिक-शैक्षणिक मूल्यांकन करण्यासाठी मार्गदर्शन करणे आवश्यक आहे. बालरोगतज्ञ देखील पालक आणि वर्ग शिक्षकांना उपचारात्मक शिक्षणाच्या उपयुक्ततेबद्दल सल्ला देऊ शकतात. तपशीलवार नैदानिक ​​इतिहासाची नोंद ठेवणे आणि हायपोथायरॉईडीझम, क्रॉनिक लीड विषबाधा यासारख्या वैद्यकीय आजारांना वगळण्यासाठी कसून शारिरीक तपासणी करणे; आणि सेरेब्रल पाल्सी, विल्सन रोग, एडीएचडी सारख्या न्यूरोलॉजिकल विकार यावर  बालरोग न्यूरोलॉजिस्ट काम करतात.

      जीवनात अपूर्णता ही पूर्णतेची पहिली पायरी आहे. आपल्या जीवनात आपण काय केले पाहिजे हे आपण ठरवू न शकल्याने आपल्या मुलानेही आपलेच ऐकावे अशी धारणा निर्माण होते. आपली मते, इच्छा, आकांक्षा आपल्या मुलांवर न लादता त्यांच्या कलाने, त्यांना समजून घेऊन केवळ मदतनीस म्हणून त्यांच्यासोबत भक्कमपणे उभे राहणे गरजेचे असते. कारण प्रत्येक मूल एकमेवद्वितीय (unique) असते त्यामुळे त्याची तुलना इतर कोणाशीही होऊ शकत नाही.   

(सदर लेखातील चित्र, इमेज Google वरून साभार)

संदर्भ:

Fletcher, Lyon, Fuchs and Barns (2018). Learning disabilities from identification to intervention, second edition, New York: The Guilford Press

Kaufman and Kaufman (2001). Specific learning disabilities and difficulties children and adolescent’s psychological assessment and evaluation, New York: Cambridge University Press

Nakra, Onita (2019). Children and learning difficulties, Chennai: Notion Press

Swanson, Harris and Graham (2013). Handbook of learning disabilities, second edition, New York: The Guilford Press

Wong, B. and Butler, D. (2012). Learning for learning disabilities, fourth edition, New York: Academic Press

गुल्हाने आणि धांडे (2017). अध्ययन अक्षमता, अमरावती: नभप्रकाशन